Zamek komturski w Świeciu został wzniesiony przez Zakon Krzyżacki po 1335 roki z inicjatywy Güntera von Hohenstein, w pobliżu grodu księcia Świętopełka II, który przypuszczalnie znajdował się wcześniej na przedzamczu. Planowano wznieść czteroskrzydłową warownię, zrealizowano jednak jedynie dwa skrzydła: północną i wschodnią. Charakterystyczną cechą zamku w Świeciu były cztery cylindryczne baszty w jego narożach.
Dzięki skutecznej obronie przygotowanej przez Henryka von Plauena warownia zdołała się oprzeć oblężeniu w 1410 r. Uległ dopiero w czasie wojny trzynastoletniej, po dwutygodniowym oblężeniu. W latach 1461-1502 był własnością rady miejskiej Torunia. W latach 1508–1772 pełnił siedzibę polskich starostów królewskich. W 2 połowie XVI wieku został przebudowany w stylu renesansowym przez kasztelana chełmińskiego Jerzego Konopackiego. Warownia, zniszczona w czasie wojen szwedzkich w XVII wieku, nie została już odbudowana.
Po I rozbiorze Polski władze pruskie rozpoczęły jego rozbiórkę, wstrzymaną przez Fryderyka Wilhelma II. Od 1875 roku aż do I wojny światowej zamek znajdował się pod administracją władz budowlanych (Königliche Strobauverwaltung). W tym czasie przeprowadzono wstępne prace zabezpieczające.
Na początku XX wieku Konrad Steinbrecht przeprowadził inwentaryzację ruin zamku. Wynika z niej, że ocalałe do 2/3 wysokości północne skrzydło posiadało częściowo zachowaną narożną wieżę północno-wschodnią i całkowicie zachowaną (wyremontowaną), masywną wieżę północno-zachodnią. Zachowały się także pomieszczenia piwniczne: skrzydła wschodniego oraz częściowo – południowego i zachodniego.
W okresie dwudziestolecia międzywojennego ruiny zamku znalazły się pod zarządem Wydziału Dróg Wodnych, przejęte z rąk Niemieckiej Inspekcji Wodnej jako własność państwowa. Z zachowanych murów jedynie wieża znajdowała się w dobrym stanie technicznym i służyła Wydziałowi Dróg Wodnych do obserwacji Wisły i sygnalizowania nadchodzącego niebezpieczeństwa powodzi.
Po II wojnie światowej przeprowadzono remont zamku, którym zarządza od 1989 roku Ośrodek Sportu i Rekreacji.
Fot. tyt.: Narodowe Archiwum Cyfrowe
