Bytów

W 1329 roku Krzyżacy odkupili od braci von Behr ziemię bytowską, przyłączając ją do komturii człuchowskiej. W 1390 roku rozpoczęli prace nad wznoszeniem gotyckiej warowni. Zamek stanął na wzniesieniu, do którego dostępu broniły naturalne rozlewiska rzeki Bytowej. Wzniesione z kamieni polnych i cegieł założenie zamkowe obejmowało: dom zakonny, wieżę bramną, cztery baszty narożne (jedną czworoboczną i trzy cylindryczne) oraz solidne mury obronne.

Bytów
Zamek krzyżacki w Bytowie (fot. Jan Bułhak/Biblioteka Narodowa)

W 1410 roku, po bitwie pod Grunwaldem, król Władysław Jagiełło przekazał Bytów w lenno Bogusławowi VIII, w zamian wsparcie militarne w wojnie z Zakonem. Jednak na mocy I pokoju toruńskiego w 1411 roku zamek wraz z miastem powrócił we władanie Krzyżaków.

Na początku wojny trzynastoletniej, po zajęciu zamku przez gdańszczan, król Kazimierz Jagiellończyk przekazał Bytów w lenno księciu pomorskiemu Erykowi II. Od tej pory aż do 1637 roku był on we władaniu kolejnych książąt pomorskich. Z ich inicjatywy wewnątrz zamkowych murów wzniesiono nowe zabudowania oraz unowocześniono system obronny zamku. Podczas wojny polsko-szwedzkiej, w 1656 roku Szwedzi zdobyli i częściowo zniszczyli bytowską warownię.

W 1657 roku, na mocy traktatów welawsko-bydgoskich, ziemia bytowska wraz z miastem i zamkiem znalazła się w rękach elektorów brandenburskich jako wieczyste lenno. Po I rozbiorze Polski w 1772 roku Pomorze wraz z Bytowem znalazło się w granicach zaboru pruskiego. W XIX wieku część zabudowań zamku zaadaptowano na sąd oraz więzienie. Dopiero w latach 30. XX wieku rozpoczęto prace remontowe, które przerwała II wojna światowa. Po jej zakończeniu stopniowo odrestaurowany zamek stał się siedzibą biblioteki, hotelu i Muzeum Zachodniokaszubskiego.

Fot. tyt.: Jan Bułhak/Biblioteka Narodowa