Lida jest niewielkim miasteczkiem w północno-zachodniej Białorusi, położonym na pograniczu Litwy i Rusi. W południowo-wschodniej części miejscowości na płaskim wzniesieniu usytuowany jest XIV-wieczna warownia.
Zamek w Lidzie został wzniesiony w 1323 roku przez księcia litewskiego Giedymina. Była to potężna twierdza wzniesiona na planie czworoboku z dwiema wieżami w przeciwległych narożach. Zwieńczone krenelażem mury obronne, o grubości około 2 m, sięgały 12 m wysokości. Wjazd na dziedziniec zamkowy prowadził przez most zwodzony we wschodniej części murów.
Po śmierci Giedymina Lida wraz z zamkiem przeszła w ręce jego syna Olgierda, stając się głównym grodem księstwa lidzkiego. W 1392 roku zamek lidzki został zdobyty przez Witolda przy pomocy wojsk krzyżackich. Kolejne oblężenie warowni przez Zakon w 1394 roku było bezskuteczne.
Latem 1405 roku Witold uwięził na zamku lidzkim żonę i dzieci księcia smoleńskiego Jerzego Światosławicza. Z tego powodu w 1406 roku warownia była bezskutecznie oblegana przez księcia smoleńskiego.
W 1422 roku w Lidzie zatrzymał się Władysław Jagiełło z poślubioną w Nowogródku księżniczką Zofią Holszańską, wraz z towarzyszącym im licznym dworem.
W XVII wieku, podczas wojen szwedzkich i moskiewskich, Lida wraz z zamkiem była zdobywana i niszczona. W 1655 roku warownia lidzka została zdobyta przez oddziały kozackie Iwana Zołotarienki, natomiast w 1659 roku zaatakowały ją wojska moskiewskie dowodzone przez Iwana Chowańskiego. Jednak największych zniszczeń doznał zamek w Lidzie w 1710 roku. Podczas III wojny północnej został on spalony prze wojska szwedzkie Karola II.
Po pożarze miasta w 1791 roku rozpoczęto rabunkową rozbiórkę murów zamkowych ma materiał budowlany. Podczas powstania w 1794 na terenie zamku doszło do starcia pomiędzy wojskami Tadeusza Kościuszki i wojskami rosyjskimi.
W XIX stuleciu zamek lidzki pozostawał w ruinie. Dopiero w dwudziestoleciu międzywojennym lokalne władze polskie rozpoczęły odbudowę zamku. Na jego dziedzińcu zamkowym znajdowało się boisko przysposobienia wojskowego. Dopiero w latach 80. XX wieku przystąpiono do odbudowy warowni. Podczas przeprowadzonych prac zrekonstruowano m.in. wieżę i drewnianą galerię obronną ciągnącą się wzdłuż korony murów ze strzelnicami. Obecnie na terenie warowni odbywają się turnieje rycerskie oraz festyny kulturalne. W jednej z wież zamkowych znajduje się muzeum.
Fot. tyt.: zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego
Jeśli podoba się Wam to, co czytacie – wesprzyjcie wirtualną kawą.
