O warszawskim Wydawnictwie „Arkady” miłośnikom architektury i sztuki nie trzeba przypominać. Publikacje wydawnictwa stanowią wyznacznik najwyższego poziomu treści oraz formy wydawanych tytułów.
W kwietniu 2022 roku na półki księgarń trafiła jedna z najważniejszych, a na pewno najobszerniejsza publikacja poświęcona architekturze warownej: Leksykon zamków w Polsce autorstwa Leszka Kajzera, Stanisława Kołodziejskiego, Jana Salma i Marka Gaworskiego, wydana nakładem Wydawnictwa „Arkady”.
Album może przerażać swoimi rozmiarami, jednak to złudzenie niweluje fotografia tajemniczego zamku Czocha oraz mniejsze zdjęcia innych warowni. Dzięki temu nie mamy wątpliwości, w jaki sposób będą prezentowane zabytki architektury warownej.
Leksykon zamków w Polsce, opisujący ponad 500 najważniejszych zamków rozsianych w obecnych granicach Polski, jest zaktualizowanym wydaniem klasycznego już tytułu z pełnymi uroku zdjęciami Marka Gaworskiego.
Publikacja została podzielona na dwie zasadnicze części. Część pierwsza, zatytułowana „Dzieje zamków w Polsce”, jest próbą syntetycznego przedstawienia zagadnień związanych z historią badań polskich zamków, ziem, na których położone są warownie oraz zagadnienia społeczne ich mieszkańców. Ponadto w tej części autorzy omawiają historię rozwoju budownictwa zamkowego w Polsce od czasów średniowiecza po czasy nowożytne. Omówiono również różnice między zamkiem a dworem obronnym.
Drugą, zasadniczą część albumu stanowi katalog 500 polskich zamków, pozwalający w uporządkowany sposób zapoznać się z interesującymi obiektami. Opisy poszczególnych obiektów zostały podane w sposób encyklopedyczny i zawierają najważniejsze informacje, jakie według autorów powinien poznać czytelnik. Teksty poszczególnych haseł zawierają krótki szkic historyczny oraz najważniejsze dane architektoniczne omawianej warowni. Pod każdym hasłem podana jest najważniejsza literatura dotycząca konkretnego obiektu.
W porównaniu z poprzednim wydaniem Leksykonu zamków w Polsce teksty zostały w dużej mierze zaktualizowane o wyniki badań naukowych oraz przebudowane. Dodatkowo zilustrowano je aktualnymi zdjęciami autorstwa Marka Gawroskiego.
Książkę kończy niezwykle bogata bibliografia tematu. Znaleźć w niej można wiele monografii historycznych dotyczących zarówno poszczególnych zamków, jak i obejmujących całe grupy warowni. Oprócz literatury polskiej znajdziemy także prace niemieckie.
Leksykon zamków w Polsce została przygotowany bardzo dobrze, zarówno pod względem merytorycznym jak też wizualnym. Cechą charakterystyczną, oprócz zwięzłego przedstawienia materiału, są zarówno fotografie autorstwa Marka Gaworskiego, jak i ryciny, plany i rekonstrukcje poszczególnych zamków, które zachowały się w formie ruin. Można powiedzieć, że publikacja stanowi swoistą „biblię” dla każdego miłośnika architektury zamkowej i powinna znaleźć się w domowej biblioteczce.
Jeśli podoba się Wam to, co czytacie – wesprzyjcie wirtualną kawą.