Liw

Liw był niegdyś grodem kasztelańskim książąt mazowieckich, strzegącym wschodniej granicy Mazowsza. Warownię wzniósł w 1429 roku dla księcia mazowieckiego Janusza I mistrz Niklos, budowniczy zamku ciechanowskiego. Założenie zamkowe, o wymiarach 32 x 33 m, obejmowało czworoboczną wieżę bramną, budynek mieszkalny dla księcia i jego załogi, dom mniejszy i zwieńczone krenelażem solidne mury obwodowe.

Zamek w Liwie
Ruiny zamku książąt mazowieckich w Liwie (zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego)

Na początku XVI wieku z inicjatywy księżnej Anny Mazowieckiej warownia została rozbudowana. Podwyższono wówczas mury i dom mieszkalny, a przedbramie przebudowano na wieżę bramną.

Ziemia Liwska wraz zamkiem została przyłączona do Korony później niż Mazowsze, dopiero w 1537 roku. Niedługo później zamek stał się własnością królowej Bony, która otrzymała go w ramach tzw. wdowiej oprawy. Pod jej rządami siedziba przeżywała czasy świetności. Podwyższono wówczas wieżę bramną, dostosowując ją do walki z użyciem broni palnej.

Podczas „potopu” w 1656 roku oraz w trakcie III wojny północnej wojska szwedzkie poważnie uszkodziły zamek, który już nie podźwignął się z ruin. W 1782 roku na fundamentach domu mniejszego wzniesiono barokowy dwór kancelarii starostwa i sądu ziemskiego, który spłonął w połowie XIX stulecia.

Podczas II wojny światowej Niemcy zamierzali rozebrać ruiny zamku na materiał budowlany. Zapobiegł temu archeolog-amator Otto Warpechowski, przekonując ich o rzekomo krzyżackim pochodzeniu zamku oraz doprowadzając do prac renowacyjnych.

W 1963 roku w odbudowanym zamku otwarto Muzeum Zbrojownię z galerią obrazów batalistycznych oraz kolekcją militariów.

Fot. tyt.: zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego