Położone na północny wschód od Lwowa Brody są jednym z najstarszych miast Ukrainy. Miasto zostało założone w 1584 roku przez wojewodę bełzkiego Stanisława Żółkiewskiego. Początkowo miejscowość nosiła nazwę Lubicze, a dopiero w 1595 roku przyjęła obecną nazwę.
W 1629 roku miasto stało się własnością hetmana wielkiego koronnego Stanisława Koniecpolskiego. Z jego inicjatywy w latach 1630-1635 w zachodnim krańcu miasta wzniesiono cytadelę oraz fortyfikacje miasta. Przy pracach projektowych brali udział prawdopodobnie Guillaume le Vasseur de Beauplan i Andrea dell’Aqua.
Otoczona głęboką fosą cytadela w Brodach została wzniesiona na planie regularnego pięcioboku. Wały ziemne zostały oskarpowane murami z cegły i kamienia. Dodatkowo była powiązana z bastionowymi fortyfikacjami miasta.
Wjazd do cytadeli znajdował się od strony miasta i prowadził przez bramę, do której prowadził zwodzony most i grobla, osłonięty dodatkowo rawelinem wysuniętym przed kurtynę murów. Pomieszczenia w kazamatach ze sklepieniami krzyżowymi połączone były amfiladowo. Mieściły się w nich kwatery wojska, magazyny i pomieszczenia gospodarcze. W bastionach znajdowały się sześcioboczne sale o sklepieniach palmowych opartych na środkowym słupie.
W 1648 roku, podczas powstania Chmielnickiego, forteca oparła się szturmowi zbuntowanych Kozaków. W latach kolejnych latach wojska tureckie i tatarskie nie podejmowały się jej zdobycia. Wnuk Koniecpolskiego zapisał Brody wraz z twierdzą Jakubowi Sobieskiemu, który odsprzedał je Potockim w 1704 roku.
Zdewastowana przez wojska rosyjskie i saskie forteca straciła znaczenie obronne. W połowie XVIII stulecia Stanisław Potocki przekształcił ją w późnobarokową rezydencję. Wzniesiono wówczas przy kurtynie północnej pałac, a od strony miasta reprezentacyjną bramę z wieżą zegarową. W 1755 roku w pałacowych wnętrzach odbyło się wesele córki Stanisława Potockiego, Teofili.
Po I rozbiorze Polski Brody znalazły się w zaborze austriackim. Po 1809 roku na polecenie władz Wincenty Potocki nakazał rozbiórkę umocnień cytadeli od strony miasta. W 1833 roku Brody znalazły się w rękach Jana Kazimierza Młodeckiego, w którego rodzinie pałac pozostawał do 1939 roku. Po zniszczeniach z lat 1915 i 1920 pałac został odbudowany przez ostatnich właścicieli. Jednak został ponownie zdewastowany przez wojsko stacjonujące tu po 1945 roku.
Fot. tyt.: zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowe
Jeśli podoba się Wam to, co czytacie – wesprzyjcie wirtualną kawą.
