Podwaliny pod budowę zamku w Wieliczce dał w XIII wieku książę Henryk IV Probus, który od początku był siedzibą królewskiego administratora Żup Krakowskich. Wzniesiono wówczas murowany budynek z drewnianym piętrem, otoczony murem obwodowym.
Rozwój miasta i zamku nastąpił za czasów Kazimierza Wielkiego, który lokował Wieliczkę na prawie niemieckim oraz rozbudował zamek. Za czasów władcy dochód czerpany z wydobycia soli stanowił czwartą część budżetu państwa. W XVIII wieku wokół budowli urządzono ogród, który do dzisiaj jest atrakcją zamku.
Przez 650 lat zamek ulegał pożarom, wojnom, oblężeniom i innym katastrofom, które w znaczący sposób wpłynęły na kształt dzisiejszej budowli. Najdotkliwsze zniszczenia powstały na skutek bombardowania wojsk radzieckich w 1945 roku. Prace remontowe zakończono w 1992 roku.
Współcześnie odrestaurowany zamek stanowi siedzibę Muzeum Żup Krakowskich. W ramach zwiedzania zamku można obejrzeć stałą ekspozycję archeologiczną, kolekcję solniczek oraz aktualną wystawy czasowe.
W 2013 roku zamek został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości UNESCO, jako rozszerzenie wpisu dotyczącego kopalni soli.
Fot. tyt. z książki „Przewodnik po Wieliczce i jej kopalniach”, Wieliczka 1912
