Sztum

We wczesnym średniowieczu na wyspie Jeziora Białego znajdował się gród pruski, zdobyty w 1236 roku przez Krzyżaków. Na początku XIV wieku Krzyżacy rozpoczęli budowę gotyckiej siedziby dla wójta zakonnego, którą ukończyli w 1335 roku. W trakcie budowy zamku Krzyżacy obniżyli poziom wody w jeziorze, przekształcając wyspę w przesmyk oddzielający dwa jeziora.

Sztum
Fot. Jerzy Strzelecki, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons

Zamek wzniesiono na planie nieregularnego pięcioboku i składało się z murów obwodowych z wieżą bramną i dwiema basztami oraz mieszkalnego skrzydła. W późniejszym okresie dobudowano skrzydło północne oraz budynki gospodarcze.

W po bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku Sztum został zajęty przez wojska Władysława Jagiełły i obsadzony polską załogą. Kilka miesięcy później Krzyżacy odbili Sztum po sześciotygodniowym oblężeniu. Po wybuchu powstania antykrzyżackiego w 1454 roku wojska Związku Pruskiego blisko pięć miesięcy oblegały krzyżacką warownię.

Po zawarciu II pokoju toruńskiego w 1466 roku Sztum znalazł się w granicach Prus Królewskich, a zamek stał się siedzibą starostów. Jednak w 2. połowie XVII wieku oraz na początku XVIII stulecia sztumska twierdza została poważnie zniszczona przez Szwedów.

Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 roku zamek przebudowano na siedzibę różnych urzędów, rozbierając większość murów.

Fot. tyt.: Kozak1410, CC BY-SA 3.0 PL, via Wikimedia Commons