W czasach pruskich istniała już na tych terenach osada Rast, na której miejscu około 1329 roku Krzyżacy zbudowali drewniano-ziemną strażnicę. Pierwszą drewniano-ziemną warownię dwukrotnie najechały wojska litewskie książąt Olgierda i Kiejstuta w latach 1345 i 1347.
W 2. połowie XIV wieku w pobliżu wcześniejszej drewnianej strażnicy Krzyżacy wznieśli murowany zamek, który przeznaczono na siedzibę prokuratora. Cechowały ją umiarkowane walory obronne i skromny program użytkowy.
W 1410 roku pruski rycerz Johart z burmistrzem Hermannem Barddyne poddali miasto i zamek wojskom polskim Władysława Jagiełły, jednak w już następnym roku zamek wrócił w ręce Zakonu.
Po wybuchu wojny trzynastoletniej w 1454 roku zbuntowani mieszkańcy Kętrzyna zdobyli zamek i utopili w stawie krzyżackiego prokuratora Wolfganga Sauera. Zakonowi jednak udało się odbić zamek w 1461 roku. Po sekularyzacji Prus, zamek stał się siedzibą starosty i wkrótce, w latach 1528-1529 roku, został przebudowany. W wyniku tych prac powstała np. druga brama i wykusz nad główną bramą z 1528 roku. Kolejna przebudowa nastąpiła w latach 1559-1566. W 1622 roku na dziedzińcu wzniesiono niewielką cylindryczną klatkę schodową. Wykonano też kilka prac nad wnętrzami, m.in. sklepienia żebrowe w kuchni i browarze.
W XVII stuleciu rozbierano górną kondygnacje skrzydła północnego razem z ozdobnymi szczytami, zrównując wszystkie skrzydła. Rozbiórkę zewnętrznych fortyfikacji rozpoczęto w 1. połowie XVIII wieku. 15 grudnia 1797 w zamku wybuchł pożar, który zniszczył część budowli.
W latach 1911-1912 zamek zaadaptowano na biura oraz mieszkania, co skutkowało przebudową wnętrz. Pod koniec lat 30. XX wieku przeprowadzono w zamku nieznaczne prace konserwatorskie. Na początku lat 40. przebudowano zachodnią część piwnic pod skrzydłem północnym, z przeznaczeniem na schron przeciwlotniczy. W wyniku działań wojennych w stycznia 1945 roku zamek stał się wypaloną ruiną. Odbudowano go w latach 60. z przeznaczeniem na Bibliotekę Miejską oraz Muzeum Regionalne im. Wojciecha Kętrzyńskiego.
Fot. tyt.: Andrzej Otrębski, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
