Stare Drawsko (Zamek Drahim)

Położony na wąskim przesmyku między jeziorami Drawsko oraz Żerdno zamek Drahim został wzniesiony przez joannitów w 2. połowie XIV wieku (prawdopodobnie w latach 1360-1366) na miejscu zniszczonego w XII stuleciu grodu słowiańskiego plemienia Drawian.

Stare Drawsko
Zamek Drahim w Starym Drawski, fot. Jerzy Strzelecki, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons

Warownia została zbudowana na planie czworoboku o wymiarach 41 x 46 m. W jego części południowej znajdowało się dwu- lub trzykondygnacyjne skrzydło, w którego przyziemiu znajdowały pomieszczenia gospodarczo-więzienne, a na wyższych kondygnacjach – pomieszczenia mieszkalne. Wjazd na pozbawiony wieży zamek znajdował się w kutynie północnej przez wystającą poza lico muru wieżę bramną. Od północy do twierdzy przylegało przedzamcze.

W 1366 roku zamek Drahim stał się siedzibą baliwatu. Dwa lata później w wyniku działań militarnych margrabiego brandenburskiego Ottona Leniwego warownia została przyłączona do Polski wraz z Czaplinkiem i całą komandorią.

Pomimo formalnej utraty dóbr sympatyzujący z książętami niemieckimi i Krzyżakami joannici w dalszych ciągu je użytkowali, ale już jako lennicy króla polskiego. Jedną z warowni, które otrzymały wówczas status lenna, był zamek Drahim.

Pomimo przynależności warowni do Korony joannici podejmowali próby uniezależnienia się polskiego władcy, prowadząc własną politykę skierowaną przeciwko Polsce i sojuszniczemu Pomorzu.

Po śmierci Kazimierza Wielkiego wybuchł konflikt między joannitami a księciem pomorskim Warcisławem VII, który w 1376 roku najechał ziemie Nowej Marchii, zdobywając zamki w Czaplinku oraz Machlinach. Zamek Drahim, będący najlepiej ufortyfikowaną twierdzą regionu, odparł ataki Pomorzan.

Po wstąpieniu Ludwika Andegaweńskiego na polski tron joannici wykorzystali osłabienie Polski sprawami Pomorza. W wyniku przymierza zawartego między Brandenburgią i Zakonem Krzyżackim joannici wprowadzili niezależne rządy na ziemi drawskiej. Próba uniezależnienia się od Polski oraz wroga polityka zakonów niemieckich przeciwko Koronie spowodowały w 1407 roku najazd Władysława Jagiełły, podczas którego wojska polskie zdobyły drahimską warownię.

Stare Drawsko
Dziedziniec zamku Drahim, fot. Kapitel, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons

Po wypędzeniu joannitów zamek stał się siedzibą polskiego starostwa grodowego. Zakończenie wojny trzynastoletniej oraz postanowienia II pokoju toruńskiego osłabiły dążenia joannitów do połączenia się z Nową Marchią, która została sprzedana Brandenburczykom. Znaczenie warowni spadło do roli siedziby drahimskiego okręgu administracyjnego.

Podczas II wojny północnej (1655-1660) zamek Drahim został czasowo opanowany przez wojska szwedzkie, a następnie przez oddziały Stefana Czarnieckiego. W 1657 roku na mocy traktatu bydgoskiego król Jan Kazimierz oddał zamek w zastaw za sumę 120 tysięcy talarów reńskich. Jednak decyzja władcy została zignorowana przez hetmana Stanisława Rewerę Potockiego (ówczesnego starostę drahimskiego), który zatrzymał warownię w polskich rękach. Brandenburczycy przejęli ją siłą dopiero po śmierci hetmana w 1668 roki i władali nią do I rozbioru Polski w 1772 roku.

Po pożarze w 1758 roku dawna siedziba zakonna zaczęła chylić się ku upadkowi. Jeszcze pod koniec XVIII stulecia na zamku mieściły się biura pruskiego urzędu podatkowego. W 1784 roku przystąpiono do rozbiórki zniszczonych murów na materiał budowlany wykorzystany do wzniesienia pobliskiego kościoła. W 1818 roku władze pruskie

sprzedały teren zamkowy wraz z przyległym folwarkiem w prywatne ręce.
W dwudziestoleciu międzywojennym przeprowadzono na zamku drobne prace remontowo-restauracyjne, podczas których załatano wyrwy i wzmocniono mury. Poważniejsze prace, połączone z badaniami archeologicznymi, przeprowadzono w latach 1963-1968. W latach 90. XX wieku warownia została zakupiona przez prywatnego przedsiębiorcę.

Fot. tyt.: Dawid Jasiak, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons