Prawdopodobnie już XIII wieku w Dobczycach istniała strażnica, pełniąca funkcję komory celnej. Po raz pierwszy źródła pisane wspominają Dobczyce wraz z zamkiem w 1362 roku, za panowania Kazimierza Wielkiego. W jego czasach zamek był silnie ufortyfikowaną twierdzą, a jego mury miały od 5 do 9 metrów grubości.
W 1390 roku zamek został odrestaurowany przez króla Władysława Jagiełły, stając się miejscem jego częstych pobytów. Na zamku Jan Długosz nauczał dzieci Kazimierza Jagiellończyka – królewiczów Zygmunta, Aleksandra, Władysława, Fryderyka, Jana i Kazimierza. W 1473 roku przez kilka miesięcy przebywał tu królewicz Kazimierz po powrocie z nieudanej wyprawy po koronę węgierską.
Władający zamkiem od 1585 roku ród Lubomirskich przebudował w latach 1593-1594 gotycką twierdzę na renesansową rezydencję. Założono wtedy zegar na wieży, wzniesiono kaplicę w miejscu bramy z XIII wieku i wybudowano fontannę. W 1611 roku odbyło się tu wesele córki Sebastiana Lubomirskiego, Barbary z Janem Zebrzydowskim, na które przybył biskup krakowski Piotr Tylicki. W 1620 roku zamek miał łącznie pomieszczeń i 3 wieże: bramną, zegarową i cylindryczną.
Zamek nie ucierpiał w trakcie „potopu” szwedzkiego. W 1660 roku starosta Michał Jordan wzmocnił mury warowni, jednak podczas wojny północnej w 1702 roku zamek został zniszczony i odtąd zaczął podupadać. W XIX wieku zaczęto go stopniowo rozbierać. Dopiero po 1901 roku przeprowadzono na zamku pierwsze prace zabezpieczające. W latach 60. XX wieku rozpoczęto na wzgórzu zamkowym prace wykopaliskowe. Po wielu latach prac odrestaurowano i odbudowano część zamku, w którym otwarto muzeum PTTK.
Fot. tyt.: Narodowe Archiwum Cyfrowe
