Odrzykoń (Zamek Kamieniec)

Pierwsze umocnienia w Odrzykoniu wzniósł w XIV wieku Kazimierz Wielki. Po 1390 roku otrzymał je Klemens z Moskorzewa za zasługi w obronie Wilna, który zbudował wtedy zamek górny i przedzamcze wschodnie zamienione później na zamek średni. Na zamku górnym ufundował zamkową kaplicę, konsekrowaną w 1402 roku.

Odrzykoń
Zamek Kamieniec w Odrzykoniu (fot. A. Wisłocki/Polona.pl)

Potomkowie Klemensa w 1452 roku zaczęli używać nazwiska Kamienieccy dla podkreślenia, iż zamek Kamieniec jest ich gniazdem rodowym. Zamek Kamieniec był wielokrotnie rozbudowywany i modernizowany. W efekcie składał się z gotyckiego zamku wysokiego, renesansowego zamku średniego i dwóch przedzamczy: zachodniego – odrzykońskiego i wschodniego – korzczyńskiego.

W efekcie licznych sprzedaży, dziedziczenia i podziałów zamek Kamieniec był podzielony na dwie części, pozostające w rękach różnych właścicieli. Na początku XVI wieku zamek średni znalazł się w rękach Seweryna Bonera – bankierowi królowej Bony Sforzy. Później, jako wiano, przeszedł w ręce rodu Firlejów. Druga część należała do Skotnickich.

Historia sporu między Piotrem Firlejem a Janem Skotnickim została uwieczniona w „Zemście” Aleksandra Fredry. W komedii tej Firlej napadł na jego robotników naprawiających mury górnego zamku i zniszczył przy okazji rynny. Skotnicki pozwał go przed sąd i wygrał sprawę, ale kres ich długoletnim zatargom, położył dopiero ślub zawarty w 1638 przez wojewodzica Mikołaja Firleja (Wacława), z kasztelanką Zofią Skotnicką (Klarą).

Zamek Kamieniec został poważnie uszkodzony przez wojska Jerzego II Rakoczego w 1657 roku, sprzymierzone ze Szwedami. Mimo podjętych prac nie odzyskał już swej świetności. W XIX stuleciu był już zrujnowany. W 1894 roku odsłonięto na górnym zamku pomnik Tadeusza Kościuszki, ufundowany przez społeczność Odrzykonia w setną rocznicę Insurekcji Kościuszkowskiej.

Fot. tyt.: Narodowe Archiwum Cyfrowe