Już w VIII wieku w miejscu dzisiejszego zamku istniał drewniano-ziemny gród, należący do plemienia Trzebowian. Na jego miejscu, w czasach panowania Mieszka I, zbudowano nowy gród kasztelański, mający zabezpieczyć tereny Śląska przyłączone właśnie wtedy do państwa Piastów.
Na początku XII wieku w obrębie grodu z inicjatywy Henryka I Brodatego wzniesiono zamek, który był pierwszą murowaną warownią na ziemiach polskich nawiązującą do wzorców zachodnich. W skład założenia zamkowego wchodziły: okazałe palatium książęce, dwie wieże (zachodnia – św. Jadwigi i wschodnia – św. Piotra) oraz kaplica zamkowa. Książęca warownia, włączona w miejski system obronny, okazała się na tyle silna, że w 1241 roku, skutecznie obroniła się przed oblegającymi go Tatarami.
Na początku XV wieku z inicjatywy Ludwika II warownię przebudowano, m.in. podwyższając wieże zamkowe. Kolejną przebudowę w latach 30. XVI wieku zainicjował Fryderyk II. Z tego okresu pochodzi nowy system fortyfikacyjny, a mianowicie wały ziemne, fosy i cztery basteje narożne.
Częstym gościem na zamku w Legnicy był Zygmunt Jagiellończyk, późniejszy król Polski Zygmunt I Stary. W 1560 roku odbyło się na zamku huczne wesele księcia Henryka XI z Zofią, córką margrabiego Jerzego Hohenzollerna. Na wesele zaproszono bardzo wielu gości, a dla jego uświetnienia zorganizowano turniej rycerski i gonitwy. Gdy cesarz Maksymilian II przyjechał na Śląsk, aby odebrać hołd stanów śląskich, Henryk XI zaprosił go do Legnicy. Wraz z cesarzem przyjechało do Legnicy 2 tys. osób, a przyjęcie na zamku trwało 5 dni.
Po wymarciu linii Piastów w zamku od 1675 roku rezydują namiestnicy habsburscy. Jeden z nich, Johann Christoph Zierowski w latach 1690-1693 przyczynił się w dużej mierze do renowacji zamku. Zmiany te jednak, jak i późniejsza działalność architektoniczna, nie naruszyły układu przestrzennego zamku. W tej postaci dotrwał do XVIII wieku, kiedy to w 1711 roku wielki pożar zniszczył książęcą kaplicę przy bramie Lubińskiej, stojącą przy niej starą romańską wieżę oraz skrzydła północne i wschodnie. Odbudowa, która nastąpiła po pożarze, nadała zamkowi charakter barokowego pałacu. Nie odbudowano już wieży Lubińskiej ani kaplicy. Elewacje podzielono pilastrami, oddzielającymi okna ujęte parami we wspólne uchate obramienia. Parter oddzielony gzymsem od pięter stanowił cokół. Nad oknami pierwszego piętra umieszczono gzymsy o barokowej, dekoracyjnej formie, sygnalizujące reprezentacyjny charakter tej kondygnacji.
W 1740 roku, po zdobyciu Legnicy przez króla Prus Fryderyka II Wielkiego, zarządzona została rozbiórka twierdzy – poprzestano jednak tylko na zasypaniu fos, zburzeniu mostu zwodzonego oraz przeznaczeniu budynków na cele administracyjno-magazynowe.
Kolejny pożar dotknął zamek w 1835 roku, który stał się bodźcem do odbudowy warowni według projektu Karola Fryderyka Schinkla. Zamek ponownie spłonął na początku 1945 roku. Odbudowany w latach 60. XX wieku, został przeznaczony na siedzibę miejskich instytucji oświatowych.
Ilustr. tyt.: Pocztówka ze zbiorów Biblioteki Narodowej
