Historia powstania zamku w Kazimierzu sięga XIV stulecia, a za najstarszą częścią założenia uważana jest cylindryczna wieża, która prawdopodobnie broniła przeprawy przez Wisłę, tzw. Przewozu Woyszyńskiego. Jej powstanie przypisywane jest Władysławowi Łokietkowi, który w latach 1325-1327 przyłączył ziemię kazimierską do Królestwa Polskiego. 30 lat później, poniżej wieży, król Kazimierz wzniósł murowany zamek. Wobec zagrożenia najazdami Tatarów, Litwinów i Rusinów, w pierwszej fazie powstają mury obronne. Na dziedzińcu wykuto głęboką studnię, a wzdłuż południowego muru wzniesiono dom mieszkalny.
Kilkakrotnie rozbudowywany zamek, z czasem traci znaczenie obronne, stając się siedzibą wójta kazimierskiego, a następnie starosty. Elewacja budynku zyskuje kamienny detal i attykę, a sam obiekt nabiera charakteru rezydencji.
Zrujnowany w trakcie „potopu” szwedzkiego zamek został odbudowany przez króla Augusta II. W 1706 roku na zamku doszło do spotkania szwedzkiego króla Karola XIV z carem Piotrem Wielkim. W trakcie wojen północnych zamek zostaje ponownie bardzo zniszczony. Podejmowane próby odbudowy nie przywracają mu dawnej świetności. Ostatecznie w 1809 roku zamek został zniszczony przez Austriaków, którzy wysadzili wieżę zachodnią oraz zasypali studnię.
Mimo znacznych prac remontowych wykonanych na zamku w latach 70. XX wieku, stan murów zagrażał katastrofą budowlaną. Dlatego też w 2009 roku zapadła decyzja o rewaloryzacji Zespołu Zamkowego. Prace rozpoczęto w tym samym roku od zabezpieczenia i wzmocnienia zachowanych murów. Od strony zachodniej, w miejscu zagrożonym usunięciem skarpy, wykonano fundamenty o ponad 3 metrowej głębokości. Podczas prac archeologicznych zostały odsłonięte nieznane wcześniej piwnice, w części dwupoziomowe. Pod fundamentami zabytkowych murów znaleziono tajemnicze tunele, a w dolnych pomieszczeniach odkryto płyty dawnych posadzek, detale kamiennych portali oraz fragmenty attyki znanej dotąd wyłącznie z rycin. Na dziedzińcu zaś odkryto ruiny dawnej łaźni.
Fot. tyt. Narodowe Archiwum Cyfrowe
